Historia

Przekazanie tradycji

W dniach 15-16.05.1993r. w Opolu odbyło się przekazanie tradycji Pułku 4 Pancernego “Skorpion” 102 Pułkowi Zmechanizowanemu, który w 1994 roku został przeformowany w 5 Brygadę Pancerną “Skorpion”. Na uroczystość przekazania tradycji przyjechało kilkudziesięciu byłych żołnierzy Pułku 4 Pancernego “Skorpion” rozsianych po całym świecie. Prezes Koła Żołnierzy Pułku 4 Pancernego “Skorpion” – mjr Mieczysław Białkiewicz przekazał dowódcy 102 Pułku Zmechanizowanego mjr Zygmuntowi Puchale proporzec pułku oraz urnę z ziemią spod Monte Casino.

tradycja1   tradycja2   tradycja3

Metryka Pułku 4 Pancernego “Skorpion”

Powstanie Pułku

Pułk wywodzi swe początki od Ośrodka Organizacyjnego Broni Pancernej sformowanego na terenie Związku Radzieckiego w większości z jeńców wojennych. Po ewakuacji Armii Polskiej do Persji, a następnie przerzuconym do Egiptu i Palestyny 01.06.1942r. utworzono 1 Batalion Czołgów, którego dowódcą został mjr Stanisław Gliński. W dwa miesiące później 04.08.1942r. Batalion został przemianowany w 4 Batalion Czołgów i przerzucony do Iraku w rejon pól naftowych Khanakin. Dnia 01.07.1943r. 4 Batalion Czołgów został przemianowany w 4 Pułk Pancerny. W grudniu pułk ponownie został przerzucony do Egiptu i przygotowywał się do udziału w walkach na terenie Włoch. Na teren Włoch pułk przybył w kwietniu 1944 roku i w nocy z 11-12.05.1944r. wszedł do walki na Monte Cassino. 05.06.1944r. pułk został przemianowany w Pułk 4 Pancerny “Skorpion”. Ponadto pułk brał udział w walkach nad Adriatykiem w Apeninach i zdobyciu Bolonii. Po zakończeniu działań bojowych pułk pozostał na terenie Włoch w miejscowości Potenza Picena nad Adriatykiem do czerwca 1946 roku. Następnie transportem kolejowym i morskim pułk został przewieziony do Anglii do obozu Duncombe Park, Helmsley, Yorkshire. 18.07.1946 roku został wcielony do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia jako 206 Unite Polish Resettlement Corpse. Rozkazem Inspektora Generalnego PKPR z dniem 12.03.1947 został rozwiązany.

Polegli i ranni

Poległo 46; w tym 12 oficerów, rannych 174, zaginionych 3.

Organizacja pułku

Etat pułku wynosił: 46 oficerów i 563 szeregowych.

Pułk składał się z:

  • dowództwa;
  • szwadronu dowodzenia (w składzie którego był pluton dowodzenia, szwadron rozpoznawczy “R” i wozy łącznikowe);
  • 3 szwadrony liniowe;
  • pluton łączności;
  • czołówka naprawcza (L.A.D.);
  • kwatermistrzostwo.

Stan sprzętu: 52 czołgi Sherman, 11 czołgów Stuart, 12 Scout-carów, 4 White, 10 motocykli, 105 pojazdów mechanicznych. Razem 154 jednostki marszowe.

Czołgi Shermany rozdzielono w następujący sposób:

  • pluton dowodzenia pułku – 4;
  • szwadrony liniowe po 16 czołgów (pluton dowodzenia 4 i 4 plutony po 3 czołgi)

Sztandar

Pułk otrzymał sztandar 15.10.1967 roku, który był repliką sztandaru 4 Batalionu Pancernego z Brześcia.

Dowódcy pułku

  • ppłk Stanisław GLIŃSKI 02.06.1942 – 10.07.1944
  • ppłk Zbigniew DUDZIŃSKI 10.08.1944 – 30.10.1945
  • ppłk Ignacy KOWALCZEWSKI 10.01.1946 – 07.10.1946

Zastępcami dowódcy pułku byli: kpt. Władysław IWANOWSKI, mjr Zygmunt SOKOŁOWSKI, mjr Antoni DZIĘCIOŁOWSKI i mjr Marian KARPIŃSKI.

Barwy pułku i umundurowanie

Pułk w składzie 2 Brygady Pancernej / 2 Dywizji Pancernej / 2 Korpusu Polskiego i 8 Armii Brytyjskiej miał następujące barwy i emblematy (rozkaz dzienny 2 Korpusu nr 38/45 z dnia 2 kwietnia 1945 roku):

  • proporczyki kroju kawaleryjskiego czarno-pomarańczowy z pąsowym paskiem przez środek i nałożonym skorpionem z białego metalu;
  • na berecie po lewej stronie skorpion z białego metalu (haftowany srebrną nitką dla oficerów) na pąsowym sukiennym podkładzie w kształcie rombu.

Umundurowanie żołnierzy pułku – brytyjskie.

Odznaka pamiątkowa

Odznakę Pułku 4 Pancernego “Skorpion” stanowił krzyż Monte Cassino z nałożonym na nim skorpionem wykonanym w srebrze. Krzyż emaliowany na czarno. Wymiar odznaki 40×40 mm. Projektował ppłk Ignacy KOWALCZEWSKI, opracował graficznie por. Ludwik KUŹNIARZ. Odznaka została zatwierdzona rozkazem dowódcy 2 Korpusu nr 59/46 pkt 324 z dnia 10 maja 1946 roku. Odznaka została wykonana w firmie S.A. Stabilimento Picchiani&Barlacchi w Firenze we Włoszech.

Marsz pułku

Słowa i melodię skomponował kpr. Władysław GRYKSZTAS w 1942 roku w Karabałtach. Tytuł marsza “Gdy grają motory”

Święto pułku

Zostało ustanowione na dzień 18 maja rozkazem dowódcy 2 Korpusu z dnia 07.02.1946 (rozkaz pułkowy nr 84/46 z dnia 13.04.1946 roku) dla upamiętnienia daty zakończenia walk na Monte Cassino. Pierwsze święto pułkowe odbyło się w dniach 17-18 maja 1946 roku w Gardzieli u podnóża Monte Cassino w miejscu gdzie pułk stoczył swoje pierwsze boje.

Pieczęcie Pułku

Odsłonięty w dniu 18.05.1946 w czasie obchodów pierwszego święta pułkowego w Gardzieli u podnóża Monte Cassino. Pomnik stanowi rozbity czołg Sherman, a na nim krzyż z płyt gąsienicowych. U podstawy krzyża dwie tablice pamiątkowe podtrzymywane przez dwa skorpiony z napisem “Bohaterom 4 Pułku Pancernego poległym w marszu do Polski”. Na drugiej tablicy lista poległych.

Powstanie Pułku

Poniżej pieczęcie pułku: pieczęć nagłówkowa, pieczęć okrągła i pieczęć Klubu Sportowego “Skorpion”